Giriş

Türkiye’deki uluslararası göçle ilişkili 2025 yılının ilk ayı boyunca gerçekleşen değişimleri incelemek için; Göç İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından ocak ayına dair son verinin yayımlandığı 30 Ocak 2025 tarihli göç istatistikleri aralık ayının son verisinin yayımlandığı 26 Aralık 2024 tarihli istatistiklerle karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Ocak ayına dair göç trendlerinin incelendiği bu yazıda istatistiklerde göze çarpan değişikliklerden bazılarına değinilecektir.

İkamet İzinleri

2024’ün son ayında yükselmeye başlayan ikamet izinli yabancı uyrukluların sayısı ocak ayında 9 bin 320 artarak 1 milyon 65 bin 902 olmuştur. Bu ay da Türkmenistan (%11,1), Rusya (%7,7) ve Azerbaycan (%7,6) sırasıyla en fazla ikamet izni alan uyruklar olmayı sürdürmüştür. Türkmenlerin ikamet izinlerinde yüzde 2,2 ve Azerbaycanlıların izinlerinde yüzde 5,3 artış olurken, Rusların izinlerinde yüzde 0,8 düşüş gözlenmiştir.

Kısa dönem ikamet izinleri yaklaşık yüzde 1,1 azalarak 490 bin 718 olmuştur. Öğrenci ikamet izinleri yüzde 4,7 artarak 184 bin 206’e; aile ikamet izinleri ise yüzde 2,7 artarak 145 bin 299’a ulaşmıştır. Yabancıların en çok ikamet ettiği ilk üç ilin izinlerinde de artış gerçekleşmiştir. İstanbul’da yabancı ikameti yüzde 0,8 artarak 529 bin 659; Antalya’da yüzde 0,5 artarak 100 bin 936 ve Ankara’da yaklaşık yüzde 2,3’lük bir artışla 70 bin 64 olmuştur.

Düzensiz Göç ve İnsan Ticareti

Ocak ayında mükerrerler dahil edildiğinde 12 bin 529 edilmediğinde 12 bin 756 düzensiz göçmen tespit edilmiştir. Bu göçmenlerin 4 bin 829’u Afganistan (%38,5), bin 729’u Suriye (%13,8) ve bin 3’ü Mısır (%8) uyrukludur. Ay içerisinde 937 göçmen kaçakçılığı vakası kayda geçmiştir. Yılın ilk ayında 9 kişi insan ticareti mağduru olmuştur.

Geçici Koruma

Ocak ayı boyunca Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyeli sayısı yüzde 1,7 azalarak 2 milyon 863 bin 472 olmuştur. Sayılardaki düşüş Suriyelilerin kalabalık nüfusa sahip olduğu illere de yansımış; İstanbul’da yüzde 1,5, Gaziantep’te yüzde 1,7 ve en az oranla Şanlıurfa’da yüzde 0,4 azalma olmuştur. Bu ay geçici koruma statüsündeki 702 Suriyeli üçüncü ülkelere yerleştirilmiştir.

Ocak ayı sonu itibariyle geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin 1 milyon 387 bin 578’inin (%48,5) cinsiyeti kadınken, 1 milyon 475 bin 894’ü (%51,5) erkektir. Geçen aydan bu yana kadın ve erkek sayılarının her ikisinde de yüzde 1,65’lik azalma olmuştur. 18 yaş ve altındaki Suriyelilerin sayısı da yüzde 3,6 oranında azalmış, sayı 1 milyon 444 bin 777’e (%50,5) düşmüştür. 0-4 yaş grubundaki Suriyelerin sayısında geçen ay başlayan azalma bu ay da devam etmiş, düşüşün oranı 4 bin 719 kişi ile yaklaşık yüzde 2,1 olmuştur.

Sonuç

2025 yılının ocak ayına dair Türkiye’deki göç hareketleri incelendiğinde, ikamet izni sayılarında geçen ay başlayan artışın devam ettiği, bu artışın en çok sayıda ikamet izinli yabancıyı barındıran iller olan İstanbul, Antalya ve Ankara’ya da yansıdığı görülmüştür. Ruslara verilen ikamet izinlerinde düşüş olurken Türkmenlere ve Azerbaycanlılara verilen ikamet izinlerinde artış olmuştur. İkamet türü açısından ise kısa dönem ikamet izinleri düşmüş, öğrenci ve aile ikamet izinleri artmıştır.

Tespit edilen düzensiz göçmenlerin içinde bu ay da en büyük orana sahip ilk iki uyruk Afganistan ve Suriye’dir. Ancak üçüncü sırayı bu ay Türkmenistan yerine Mısır almıştır. Geçen ay rekor sayıya ulaşan insan ticareti mağduru vakası bu ay daha az sayıdadır.

Son olarak, geçici koruma altındaki Suriyelilerin sayısındaki azalma bu ay da devam etmiş hem kadın hem erkek hem de çocukların sayısına yansımıştır. Geçen ay ilk defa düşüşe geçen 0-4 yaş grubundaki Suriyeli çocukların sayısı bu ay da azalmayı sürdürmüştür.