2025’in eylül ayı boyunca Türkiye’de uluslararası göçle ilişkili gerçekleşen değişimleri incelemek için; T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yayımlanan 2 Ekim 2025 tarihli göç istatistikleri 28 Ağustos 2025 tarihli istatistiklerle karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Dolayısıyla veriler 35 günlük bir süreyi kapsamaktadır.  Yazının devamında istatistiklerde göze çarpan eğilimlere değinilecektir.

İkamet İzinleri

İkamet izinli yabancı uyrukluların sayısı eylül ayında yüzde 2,6  azalarak 1 milyon 79 bin 290’a düşmüştür. İkamet izni ile ülkemizde bulunan kişilerin arasında Türkmenistan (%13), Azerbaycan (%8,) ve Rusya (%7,1) uyruklular ilk üç sırayı paylaşmayı sürdürmektedir. Türkmenistan vatandaşlarına verilen ikamet izinleri eylül ayında yüzde 1 oranında artmıştır. Azerbaycan ve Rusya vatandaşlarına verilen izinler ise sırasıyla yüzde 4,7 ve yüzde 3,7 oranında azalmıştır. Bu ay, en fazla kısa dönem ikamet izni alan uyrukların sıralamasında ağustos ayına göre ikinci ve üçüncü sıralarda değişiklik yaşanmıştır. Suriye ilk sıradaki yerini korurken Irak ikinci sıraya yükselmiş, Türkmenistan ise üçüncü sıraya gerilemiştir.

Kısa dönem ikamet izinleri yüzde 3,7 oranında azalarak 413 bin 575; öğrenci ikamet izinleri yüzde 11,9 azalarak 165 bin 067 olmuştur. Aile ikamet izinleri ise yüzde 1,5 oranında artarak 159 bin 519’a ulaşmıştır. Diğer ikamet izni türlerinin toplam sayısı 341 bin 129’dur; bu sayı geçen aya göre yüzde 2,1 artış göstermiştir. Bu ay, en fazla ikamet izinli yabancı nüfusa sahip birinci ilimiz İstanbul’da %2,5, ikinci ilimiz Antalya’da %2,3 ve üçüncü ilimiz Ankara’da %1 oranında düşüş yaşanmıştır.

Düzensiz Göç ve İnsan Ticareti

Eylül ayında mükerrerler dahil edildiğinde 16 bin 462, edilmediğinde 14 bin 242 düzensiz göçmen tespit edilmiştir. Geçen ayla karşılaştırıldığında; yüzde 37,2 oranla daha fazla sayıda düzensiz göçmen kayda geçmiştir (mükerrerler dahil sayıya göre). Tespit edilen düzensiz göçmenlerin içerisinde bu ay da en fazla orana sahip ilk üç uyruk 4 bin 269 kişi ile Afganistan (%25,9), 2 bin 369 kişi ile Suriye (%14,4) ve bin 182 kişi ile Özbekistan’dır (%7,2). İlk üç uyruğun da düzensiz göçmen sayıları önceki aya göre artmıştır. Ay içerisinde 1269 göçmen kaçakçılığı vakası kaydedilmiştir. Kaydedilen vaka sayısı geçen aya kıyasla %18,7 oranında artmıştır. Eylül ayında 22 kişinin de insan ticareti mağduru olduğu belirlenmiştir.

Geçici Koruma

Eylül ayında Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyelilerin sayısı yüzde 2,9 azalarak 2 milyon 435 bin 376 olmuştur. Sayılardaki düşüş en yoğun Suriyeli nüfus barındıran ilk üç ilimize de yansımıştır. Suriyelilerin nüfusu İstanbul’da yüzde 2,8 azalarak 426 bin 682, Gaziantep’te yüzde 2,7 azalarak 339 bin 785 ve Şanlıurfa’da yüzde 4 azalarak 210 bin 917 olmuştur. Bu ay geçici koruma statüsündeki 231 Suriyeli üçüncü ülkelere yerleştirilmiştir. Bu sayı geçen aya kıyasla yüzde 131 daha fazladır.  

Eylül ayı sonu itibariyle geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin 1 milyon 176 bin 353’sinin (%48,3) cinsiyeti kadınken, 1 milyon 259 bin 23’ü (%51,7) erkektir. Geçen aydan bu yana kadınların sayısı yüzde 2,9 ve erkeklerin sayısı yüzde 2,9 oranında azalmıştır. Çocuk yaştaki 0-4 yaş grubundaki çocukların sayısı yüzde 3,5 oranla azalarak 336 bin 556’ya düşmüştür. 18 yaşın altında olan Suriyelilerin sayısı yüzde 3 oranında düşerek 1 milyon 177 bin 915 olmuştur. 65 yaş ve üstü ihtiyar Suriyelilerin sayısı ise yüzde 4,3 oranında azalarak 38 bin 174 olmuştur.

Sonuç

2025 yılı eylül ayına ilişkin Türkiye’deki uluslararası göç hareketleri incelendiğinde, bazı trendlerin değişiklik bazılarının ise devamlılık gösterdiği belirlenmiştir. Bu ay veriler 35 günlük bir süreyi kapsamıştır.

Bu ay ikamet izinlerinde genel olarak düşüş görülmüştür. Bu durum en fazla ikamet izinli yabancı nüfusa sahip birinci ilimiz İstanbul’a da yansımıştır. En fazla ikamet izni alan uyruklar arasında ilk sırada yer alan Türkmenistan uyrukluların ikamet izinlerinde artış görülürken, ikinci sıradaki Azerbaycan ve üçüncü sıradaki Rusya uyrukluların ikamet izinlerinde azalma yaşanmıştır. Bu ayda kısa dönem ve öğrenci ikamet izinleri düşerken; aile ve diğer ikamet izinleri artmaya devam etmiştir.

Geçen aya kıyasla, tespit edilen düzensiz göçmen sayısında ve göçmen kaçakçılığı vaka sayısında artış kaydedilmiştir

Geçici koruma altındaki Suriyelilerin toplam sayısındaki azalma devam etmektedir. Bu durum, en yoğun Suriyeli nüfusu barındıran illerimiz İstanbul, Gaziantep ve Şanlıurfa’daki oranlara da yansımıştır. Benzer biçimde; cinsiyet ve yaş gruplarına göre değişime bakıldığında, aynı düşüş eğilimi gözlenmektedir. Üçüncü ülkelere yerleştirilen Suriyeli sayısı, geçen aya göre iki kattan fazla artış göstermiştir.