Afganlar, son 40 yıldır ülkelerindeki savaş, siyasi istikrarsızlık ve ekonomik zorluklardan kaçmak için Pakistan’a sığınmıştı.

Pakistan’dan yetkililer çarşamba günü, milyonlarca Afgan mültecinin sınır dışı edilme süresinin 1 Eylül’e kadar uzatıldığını açıkladı.

Birleşmiş Milletler (BM) bu kararı memnuniyetle karşılarken, zorla geri gönderme konusunda endişelerini sürdürdü.

Tahmini 1,4 milyon Afgan, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) tarafından kayıtlı ve Pakistan’ın verdiği ikamet izinlerine sahip. Ancak Pakistan, gönüllü geri dönüş için verilen 30 Haziran’daki sürenin ardından bu izinleri yenilemeyi reddetti. Bu durum, hak örgütlerinin tepkisini çekti.

İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Lateef-ur-Rehman, mültecilerin 4-31 Ağustos tarihleri arasında “hoşgörü süresi” olarak adlandırılan 25 günlük gönüllü geri dönüş hakkına sahip olacağını söyledi.

Rehman, İslamabad’ın bu hafta yeni süreyi onayladığını, bu tarihten sonra ülkede kalanların zorla sınır dışı edilme riskiyle karşı karşıya kalacağını belirtti.

Ayrıca Pakistan, ülkede yasa dışı olarak bulunan ve Afgan Vatandaşlık Kartı’na sahip ek 800 bin kişiyi de ilgilendiriyor.

UNHCR, sürenin uzatılmasını memnuniyetle karşılasa da zorla sınır dışı etmenin, hayatı veya özgürlüğü ciddi tehdit altında olan kişilerin bu ülkelere geri gönderilmesini yasaklayan uluslararası “geri göndermeme” (non-refoulement) ilkesini ihlal edebileceği uyarısında bulundu.

UNHCR’nin Pakistan Sözcüsü Qaiser Khan Afridi, PoR kartlarının geçerliliğinin uzatılması için çalışmaların sürdüğünü aktardı.

UNHCR’nin haziran ayı raporuna göre, bu yıl şimdiye kadar en az 1,2 milyon Afgan vatandaşı İran ve Pakistan’dan Afganistan’a zorla geri gönderildi.

Kurum, bu kadar büyük çaplı geri göndermelerin, 2021’de Taliban yönetiminin iktidara geldiği Afganistan’daki hassas durumu istikrarsızlaştırma potansiyeli taşıdığını vurguladı.

31 Temmuz tarihli hükümet bildirisi, süresi dolan PoR kartlarına sahip tüm Afganların sınır dışı edileceğini doğruladı.

Bildiri, geçerli pasaportu ve Pakistan vizesi olmayan Afganların ülkede yasa dışı olduklarını ve yerel göçmenlik yasalarına göre kendi ülkelerine dönmeleri gerektiğini belirtiyor.

Yüz binlerce Afgan mülteci kamplarında yaşasa da pek çok kişi, aileleri ve işleriyle topluma tamamen uyum sağlamış durumda. Ancak tutuklanmamak için saklanıyorlar.

Hak örgütleri, tutuklama ve sınır dışı edilmenin mültecilerin hayatlarını alt üst edeceği endişesini dile getirdi.

Bakanlık sözcüsü Rehman, yerel yetkililere Afgan toplum liderleriyle görüşerek gönüllü geri dönüşü teşvik etmeleri talimatı verildiğini söyledi. Ayrıca mülteci kamplarının kapatılmasının planlandığını, ancak bunun için henüz tarih belirlenmediğini açıkladı.

Yeniden başlatılan sınır dışı etme uygulaması, Pakistan’ın 2023’te yasa dışı yaşayan yabancılara karşı başlattığı ülke çapındaki operasyonun devamı niteliğinde.

Kaynak: EURONEWS – https://tr.euronews.com/2025/08/06/pakistan-afgan-multecilerin-geri-donus-suresini-uzatti-bm-endiseli