Giriş

2025’in haziran ayı boyunca Türkiye’de uluslararası göçle ilişkili gerçekleşen değişimleri incelemek için; T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yayımlanan 29 Mayıs 2025 tarihli göç istatistikleri 26 Haziran 2025 tarihli istatistiklerle karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Dolayısıyla veriler 29 günlük bir süreyi kapsamaktadır. Yazının devamında istatistiklerde göze çarpan eğilimlere değinilecektir.

İkamet İzinleri

İkamet izinli yabancı uyrukluların sayısı haziran ayında yüzde 0,8 artışla 1 milyon 112 bin 152’ye ulaşmıştır. İkamet izni ile ülkemizde bulunan kişilerin arasında Türkmenistan (%11,7), Azerbaycan (%8,0) ve Rusya (%7,4) uyruklular ilk üç sırayı paylaşmayı sürdürmektedir. Türkmenistan ve Azerbaycan vatandaşlarına verilen ikamet izinleri haziran ayında sırasıyla yüzde 4,0 ve yüzde 1,0 oranında artmıştır. Rusya vatandaşlarına verilen izinler ise yüzde 0,1 gibi az bir oranla düşüş göstermiştir.

Kısa dönem ikamet izinleri yüzde 1,6 oranında azalarak 455 bin 172; öğrenci ikamet izinleri yüzde 0,5 azalarak 188 bin 467 olmuştur. Aile ikamet izinleri ise yüzde 0,9 oranında artarak 154 bin 704’e ulaşmıştır. Diğer ikamet izni türlerinin toplam sayısı 313 bin 809’dur; bu sayı geçen aya göre yüzde 5,2 artış göstermiştir. Bu ay en fazla ikamet izinli yabancı uyruklu nüfusa sahip ilk iki ilimiz İstanbul ve Antalya’da izinlerin sayısı artarken, üçüncü ilimiz Ankara’da azalmıştır. Değişim oranları sırasıyla yüzde 0,4, 4,1 ve 2,0’dır.

Düzensiz Göç ve İnsan Ticareti

Haziran ayında mükerrerler dahil edildiğinde 10 bin 857, edilmediğinde 9 bin 724 düzensiz göçmen tespit edilmiştir. Geçen ayla karşılaştırıldığında; yüzde 6,2 oranla daha az sayıda düzensiz göçmen kayda geçmiştir. Tespit edilen düzensiz göçmenlerin içerisinde en fazla orana sahip ilk üç uyruk 2 bin 455 kişi ile Afganistan (%22,6), bin 575 kişi ile Suriye (%14,5) ve bin 157 kişi ile Özbekistan’dır (%10,7). Düzensiz göçmenler içerisinde en fazla orana sahip Afganistan uyrukluların düzensiz göçmenler içerisindeki oranında geçen aya kıyasla (%24,3) düşüş olduğu gözlenmektedir. Ay içerisinde 655 göçmen kaçakçılığı vakası kaydedilmiştir. Vakalar geçen aya göre yüzde 32,8 oranla daha az sayıdadır. Haziran ayında 23 kişinin de insan ticareti mağduru olduğu belirlenmiştir. Bu sayı geçen aya göre yüzde 53,3 daha fazladır.

Geçici Koruma

Haziran ayında Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyelilerin sayısı yüzde 1,8 azalarak 2 milyon 662 bin 749 olmuştur. Sayılardaki düşüş en yoğun Suriyeli nüfus barındıran ilk üç ilimize de yansımıştır. Suriyelilerin nüfusu İstanbul’da yüzde 1,7 azalarak 462 bin 696, Gaziantep’te yüzde 2,0 azalarak 371 bin 639 ve Şanlıurfa’da yüzde 1,0 azalarak 233 bin 963 olmuştur. Bu ay geçici koruma statüsündeki 61 Suriyeli üçüncü ülkelere yerleştirilmiştir. Bu sayı geçen aya kıyasla yüzde 49,6 daha azdır.

Haziran sonu itibariyle geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin 1 milyon 287 bin 981’inin (%48,4) cinsiyeti kadınken, 1 milyon 374 bin 768’inin (%51,6) erkektir. Geçen aydan bu yana kadınların sayısı yüzde 1,8 ve erkeklerin sayısı yüzde 1,7 oranında azalmıştır. Çocuk yaştaki (18 yaşın altında) Suriyelilerin sayısı yüzde 1,8 oranında düşerek 1 milyon 291 bin 898 (%48,5) olmuştur. 65 yaş ve üstü ihtiyar Suriyelilerin sayısı yüzde 2,9 oranında azalarak 43 bin 608 (%1,6) olmuştur. 0-4 yaş grubundaki çocukların sayısı yüzde 2,8 oranla azalarak 376 bin 843’e düşmüştür.

Sonuç

2025 yılı haziran ayına ilişkin Türkiye’deki uluslararası göç hareketleri incelendiğinde, bazı trendlerin değişiklik bazılarının ise devamlılık gösterdiği belirlenmiştir. Geçen ay gibi bu ayın verileri de 29 günlük bir süreyi kapsamıştır.

İkamet izinlerindeki genel artış eğilimi devam etmiş, en çok ikamet izinli yabancının bulunduğu illerimiz İstanbul ve Antalya’ya da yansımıştır. Üçüncü ilimiz Ankara’da ise ikamet izinleri düşüş göstermiştir. Ayrıca en çok ikamet izni alanlar arasında ilk iki sıradaki Türkmenistan ve Azerbaycan uyrukluların izinleri artarken Rusya uyruklularınki düşmüştür. Kısa dönem izinlerindeki düşüş eğilimi yine değişmezken, öğrenci ikamet izinleri de düşüşe geçmiştir. Aile ikamet izinleri yine artmıştır.

Tespit edilen düzensiz göçmen sayısı da göçmen kaçakçılığı vaka sayısı da geçen aya göre düşüktür. Düzensiz göçmenler içerisinde en fazla orana sahip Afganların oranı yine düşüş göstermiştir. İnsan ticareti mağdurlarının sayısı ise geçen aya kıyasla yarı oranda fazladır.

Geçici koruma altındaki Suriyelilerin toplam sayısında azalma devam ederken en yoğun Suriyeli nüfusu barındıran illerimiz İstanbul, Gaziantep ve Şanlıurfa’daki sayılara da yansımıştır. Benzer biçimde; cinsiyet ve yaş gruplarına göre değişime bakıldığında, aynı düşüş eğilimi gözlenmektedir. Bu ay da yine sayılardaki en fazla düşüş oransal olarak ihtiyar yani 65 yaş üstü nüfusta, ikinci olaraksa 0-4 yaş grubunda olmuştur. Üçüncü ülkelere yerleştirilen Suriyeli sayısı ise geçen aya kıyasla neredeyse yarı oranında azdır.