“Med 5” ülkeleri anlaşmayla ilgili endişelerini Avrupa Komisyonu’na bildirerek anlaşmanın AB hukukunu ihlal edip etmediğini sordu.

Avrupa Komisyonu, İngiltere ile Fransa arasında müzakere edilen göç anlaşmasıyla ilgili olarak Güney Kıbrıs, Yunanistan, İtalya, Malta ve İspanya’nın — yani ‘Med 5’ olarak anılan güney Avrupa ülkelerinin — dile getirdiği endişeleri gidermek için çalışıyor. Komisyon sözcüsü bugün yaptığı açıklamada, söz konusu ülkelerden gelen ortak mektubun dikkate alındığını belirtti.

Euronews’e konuşan AB kaynaklarına göre, Med 5 ülkeleri tarafından Komisyon’a iletilen mektupta, anlaşmanın diğer AB ülkeleri, özellikle de ‘ön cephedeki’ güney ülkeleri açısından yaratabileceği ‘ciddi sonuçlara’ dair kaygılar dile getirildi.

Mektupta, anlaşmanın AB kurumsal çerçevesi dışında müzakere edilmesinden duyulan rahatsızlığa dikkat çekilirken, bu durumun AB’nin güney sınırlarında göç baskısını artırabileceği ifade edildi.

AB yetkililerine göre, mektubun başını İtalya ve İspanya çekerken; Kıbrıs ve Yunanistan, esas olarak Akdeniz dayanışması çerçevesinde girişime destek verdi.

Anlaşma neyi öngörüyor?

İngiltere ve Fransa hükümetleri, Manş Denizi’ni küçük teknelerle geçerek İngiltere’ye ulaşan düzensiz göçmenlerin Fransa’ya geri gönderilmesini öngören ‘bire bir’ adı verilen pilot bir anlaşma üzerinde çalışıyor.

Anlaşmaya göre Londra, Fransa’daki ve hâlihazırda İngiltere’de ailesi bulunan göçmenleri kabul edecek; karşılığında ise Manş üzerinden gelen düzensiz göçmenleri Fransa’ya iade edecek.

Fransa İçişleri Bakanlığı’na göre, bu düzenleme insan kaçakçılığı ağlarını caydırmayı amaçlıyor.

Resmî bir takvim henüz açıklanmasa da AB kaynaklarına göre, iki ülke yetkilileri anlaşmanın son aşamasına geldi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 8-10 Temmuz’daki İngiltere ziyareti sırasında yapılması beklenen bir Fransız-İngiliz zirvesi, anlaşmanın ilanı için olası bir tarih olarak öne çıkıyor.

Bu ortaklık, İngiltere’nin sığınma sistemi üzerindeki baskıyı azaltmayı, Fransa’nın ise kendi topraklarındaki bazı göçmenleri yasal yollarla başka bir ülkeye yerleştirebilmesini hedefliyor.

Güney Avrupa ülkeleri neden endişeli?

Ancak diğer AB ülkeleri, İngiltere’den Fransa’ya iade edilen göçmenlerin, sonunda AB’nin güneyine, yani Med 5 ülkelerine kaydırılmasından endişe ediyor.

AB hukukuna göre, düzensiz göçmenler sığınma başvurusunu AB’ye ilk giriş yaptıkları ülkede yapmak zorunda. Manş Denizi üzerinden İngiltere’ye ulaşan pek çok göçmenin, Akdeniz ya da Balkan rotası üzerinden geçerken halihazırda en az bir AB ülkesinden geçmiş olduğu biliniyor.

İngiltere tarafından Fransa’ya iade edilen göçmenlerden, AB içinde sığınma talep edenler, ilk giriş yaptıkları ülkeye geri gönderilebiliyor. Bu da göçmenlerin nihayetinde İtalya, Yunanistan ya da İspanya gibi güney Avrupa ülkelerine yönlendirilmesi anlamına geliyor.

Göç rakamlarında son durum

İngiliz hükümetine göre, Mart 2025 itibarıyla sona eren bir yıllık dönemde Manş Denizi üzerinden yapılan düzensiz geçiş sayısı 44.125’e ulaştı — bu, bir önceki yıla göre yüzde 14’lük bir artışa işaret ediyor. Oxford Üniversitesi’ne bağlı Göç Gözlemevi’ne göre, 2025’in Ocak-Mayıs döneminde küçük botlarla yapılan geçiş sayısı 14.800’e ulaşarak rekor kırdı.

Frontex verilerine göre, 2025’in ilk aylarında Orta Akdeniz (İtalya) ve Batı Akdeniz (İspanya) göç rotalarında geçen yıla kıyasla sırasıyla yüzde 7 ve yüzde 6 oranında artış gözlendi. Doğu Akdeniz rotasında ise (özellikle Yunanistan üzerinden) yüzde 30’luk belirgin bir düşüş yaşandı.

Eurostat’ın 2023 verilerine göre, Fransa, AB içinde en fazla sayıda sığınmacının başka ülkelere yerleştirilmesini talep eden ikinci ülke oldu (48.724 başvuru). Buna karşılık, İtalya AB genelinde en fazla yerleştirme talebi alan ülke oldu: 42.468 başvuru.

Kaynak: Euronews Türkçe https://tr.euronews.com/my-europe/2025/06/30/abnin-guney-ulkeleri-ingiltere-fransa-anlasmasina-tepkili