Giriş

Mart 2025’te Türkiye’de uluslararası göçle ilişkili gerçekleşen değişimleri incelemek için; Göç İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından mart ayına dair son verinin yayımlandığı 27 Mart 2025 tarihli göç istatistikleri şubat ayının son verisinin yayımlandığı 27 Şubat 2024 tarihli istatistiklerle karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Yazının devamında istatistiklerde göze çarpan değişikliklere değinilecektir.

İkamet İzinleri

İkamet izinli yabancı uyrukluların sayısı mart ayında yaklaşık yüzde 1,2 artarak 1 milyon 85 bin 12 olmuştur. Bu ay da ikamet izinli uyruklar arasında Türkmenistan (%11,2), Azerbaycan (%7,9) ve Rusya (%7,5) sırasıyla en fazla orana sahiptir. Rusların izinlerinde yine düşüş olurken (%0,2), Türkmenlerin ikamet izinleri yüzde 2,1 ve Azerbaycanlıların izinleri yüzde 3 artmıştır.

Kısa dönem ikamet izinleri yaklaşık yüzde 0,8 azalarak 484 bin 495 olmuştur. Ağustos 2024’ten bu yana kısa dönem izinli ilk üç uyruk sırasıyla Irak, Türkmenistan ve Suriye iken bu ay ikinci sırayı Suriye almış, Türkmenistan üçüncü sıraya gerilemiştir. Öğrenci ikamet izinleri yüzde 1,3 artarak 187 bin 942’ye; aile ikamet izinleri ise yüzde 2 artarak 151 bin 349’a ulaşmıştır. Yabancıların en çok ikamet ettiği ilk üç ildeki izinlerde de artış gerçekleşmiştir. İstanbul’da yabancı ikameti yüzde 0,8 artarak 536 bin 370; Antalya’da yüzde 6,3 artarak 111 bin 986 ve Ankara’da yaklaşık yüzde 0,4’lük bir artışla 69 bin 966 olmuştur.

Düzensiz Göç ve İnsan Ticareti

Mart ayında mükerrerler dahil edildiğinde 10 bin 989 edilmediğinde 10 bin 260 düzensiz göçmen tespit edilmiştir. Bu göçmenlerin içerisinde en fazla orana sahip ilk iki uyruk 3 bin 246 kişi ile Afganistan (%29,5) ve bin 490 kişi ile Suriye’dir (%13,6). Geçen ay üçüncü sırada bulunan Mısır’ın yerini mart ayında Özbekistan uyruklular almıştır. Ay içerisinde 826 göçmen kaçakçılığı vakası kayda geçmiş, 21 kişi ise insan ticareti mağduru olmuştur.

Geçici Koruma

Mart ayı boyunca Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyeli sayısı yüzde 0,7 azalarak 2 milyon 801 bin 855 olmuştur. Sayılardaki düşüş Suriyelilerin kalabalık nüfusa sahip olduğu illere de yansımış; İstanbul’da ve Gaziantep’te yüzde 0,7’şer oranla Şanlıurfa’da yüzde 0,4 oranla azalma olmuştur. Bu ay geçici koruma statüsündeki 67 Suriyeli üçüncü ülkelere yerleştirilmiştir.

Mart ayı sonu itibariyle geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin 1 milyon 357 bin 98’inin (%48,4) cinsiyeti kadınken, 1 milyon 444 bin 757’sinin (%51,6) erkektir. Geçen aydan bu yana kadınların sayısı yüzde 0,6 ve erkeklerin sayısı yüzde 0,7 oranla azalmıştır. 18 yaş altındaki Suriyelilerin yani çocukların sayısı da yüzde 0,7 oranında azalmış, sayı 1 milyon 361 bin 400’e (%48,6) düşmüştür. 0-4 yaş grubundaki Suriyelerin sayısında 2024 yılının sonunda başlayan azalma hala sürerken bu ayki düşüşün oranı yüzde 1,5’tir.

Sonuç

2025 yılının mart ayına dair Türkiye’deki göç hareketleri incelendiğinde, ikamet izinlerinde 2024 sonu başlayan artışın devam ettiği, İstanbul, Antalya ve Ankara illerine de yansıdığı görülmüştür. Ruslara verilen ikamet izinlerinde düşüş olurken Türkmenlere ve Azerbaycanlılara verilen ikamet izinlerinde artış olmuştur. İkamet türü açısından ise kısa dönem ikamet izinlerindeki üç aydır süren düşüş devam etmiş, öğrenci ve aile ikamet izinleri yine artmıştır. Kısa dönem ikamet izni alan ilk üç uyruğun sırası değişmiş; Suriye ikinci sırayı alırken Türkmenistan üçüncü sıraya geçmiştir. Tespit edilen düzensiz göçmenlerin içinde bu ay da en büyük orana sahip ilk iki uyruk Afganistan ve Suriye’dir. Ancak üçüncü sırada olan Mısır’ın yerini bu ay Özbekistan almıştır. Son olarak, geçici koruma altındaki Suriyelilerin sayısındaki azalma bu ay da devam etmiş, hem kadın hem erkek hem de çocukların sayısına yansımıştır. 0-4 yaş grubundaki Suriyeli çocukların sayısı bu ay da azalmayı sürdürmüştür. Suriyeli çocukların oranı yüzde 50’nin altındadır.