2025’in mayıs ayı boyunca Türkiye’de uluslararası göçle ilişkili gerçekleşen değişimleri incelemek için; Göç İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yayımlanan 1 Mayıs 2025 tarihli göç istatistikleri 29 Mayıs 2025 tarihli istatistiklerle karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Dolayısıyla veriler 29 günlük bir süreyi kapsamaktadır. Yazının devamında istatistiklerde göze çarpan eğilimlere değinilecektir.

İkamet İzinleri

İkamet izinli yabancı uyrukluların sayısı mayıs ayında yüzde 1,4 artış göstererek 1 milyon 103 bin 492’ye ulaşmıştır. İkamet izni ile ülkemizde bulunan kişilerin arasında Türkmenistan (%11,4), Azerbaycan (%8,0) ve Rusya (%7,4) uyruklular ilk üç sırayı paylaşmayı sürdürmektedir. Üç ülkenin vatandaşlarına verilen ikamet izinleri mayıs ayında sırasıyla yüzde 2,2, yüzde 2,6 ve yüzde 1,6 oranında artmıştır.

Kısa dönem ikamet izinlerindeki düşüş eğilimi bu ay da bozulmamış, izinler yüzde 1,8 azalarak 462 bin 653 olmuştur. Öte yandan, kısa dönem izni alan ilk üç uyruğun sıralaması değişmiş; ilk sırayı Irak yerine Suriye alırken Türkmenistan yine üçüncü sırada kalmıştır. Öğrenci ikamet izinleri yüzde 0,1 artarak 189 bin 361’e; aile ikamet izinleri ise yüzde 1,1 artarak 153 bin 322’ye ulaşmıştır. En fazla ikamet izinli yabancı uyruklu nüfusa sahip birinci ilimiz İstanbul’daki yabancı ikameti, mayıs ayında az da olsa yüzde 0,1 oranla yeniden artışa geçmiştir. İkinci en yoğun yabancı ikameti barındıran ilimiz Antalya’da izinler yüzde 6,5 artarak 129 bin 760 olmuştur. Üçüncü sıradaki Ankara’da ise ikamet izinleri yüzde 0,3 atışla 69 bin 112’ye ulaşmıştır.

Düzensiz Göç ve İnsan Ticareti

Mayıs ayında mükerrerler dahil edildiğinde 11 bin 449 edilmediğinde 10 bin 367 düzensiz göçmen tespit edilmiştir. Geçen ayla karşılaştırıldığında; yüzde 20,1 oranla daha az sayıda düzensiz göçmen kayda geçmiştir. Tespit edilen düzensiz göçmenlerin içerisinde en fazla orana sahip ilk üç uyruk 2 bin 779 kişi ile Afganistan (%24,3), bin 493 kişi ile Suriye (%13,0) ve bin 233 kişi ile Özbekistan’dır (%10,8). Afganistan uyrukluların düzensiz göçmenler içerisindeki oranında geçen aya kıyasla (%30,9) düşüş olduğu gözlenmektedir. Ay içerisinde 974 göçmen kaçakçılığı vakası kaydedilmiştir. Vakalar geçen aya göre yüzde 10,4 daha az sayıdadır. Mayıs ayında 15 kişinin de insan ticareti mağduru olduğu belirlenmiştir.

Geçici Koruma

Mayıs ayında Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyelilerin sayısı yüzde 1,7 azalarak 2 milyon 710 bin 476 olmuştur. Sayılardaki düşüş en yoğun Suriyeli nüfus barındıran ilk üç ilimize de yansımıştır. Suriyelilerin nüfusu İstanbul’da yüzde 2,1 azalarak 470 bin 935, Gaziantep’te yüzde 1,7 azalarak 379 bin 319 ve Şanlıurfa’da yüzde 0,9 azalarak 236 bin 309 olmuştur. Bu ay geçici koruma statüsündeki 121 Suriyeli üçüncü ülkelere yerleştirilmiştir.

Mayıs sonu itibariyle geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin 1 milyon 311 bin 325’inin (%48,4) cinsiyeti kadınken, 1 milyon 399 bin 151’inin (%51,6) erkektir. Geçen aydan bu yana kadınların sayısı yüzde 1,8 ve erkeklerin sayısı yüzde 1,7 oranında azalmıştır. Çocuk yaştaki (18 yaşın altında) Suriyelilerin sayısı yüzde 1,8 oranında düşerek 1 milyon 316 bin 147 (%48,6) olmuştur. 65 yaş ve üstü Suriyelilerin sayısı yüzde 3,4 oranında azalarak 44 bin 923 (%1,7) olmuştur. Cinsiyet gruplarının, çocuk yaştakilerin ve ihtiyar kişilerin Suriyeli nüfus içerisindeki oranlarının ise sabit kaldığı görülmektedir. 0-4 yaş grubundaki çocukların sayısındaki düşüş yüzde 2,7’dir.

Sonuç

2025 yılı mayıs ayına ilişkin Türkiye’deki uluslararası göç hareketleri incelendiğinde, bazı trendlerin değişiklik bazılarının ise devamlılık gösterdiği belirlenmiştir. Geçen aya kıyasla daha az süreyi barındıran (36 güne karşılık 29 gün) veri aralığının sonuçlar değerlendirilirken göz önünde bulundurulması önerilir.

İkamet izinlerindeki genel artış eğilimi devam ederken, geçen ay İstanbul’da düşüşe geçen izinler bu ay az da olsa artmıştır. İkamet izinli yabancıların en yoğun bulunduğu diğer illerde de (Antalya ve Ankara) artış kaydedilmiştir. Ayrıca en çok ikamet izni alan Türkmenistan, Azerbaycan ve Rusya uyrukluların izinlerinde artış olmuştur. Kısa dönem izinlerindeki düşüş eğilimi değişmezken, Suriyeliler en fazla kısa dönem izni alan uyrukların arasında ikinci sıradan birinci sıraya yükselmiştir. Aile ve öğrenci ikamet izinleri artmıştır.

Hem aylık tespit edilen düzensiz göçmen sayısı hem de göçmen kaçakçılığı vaka sayısı geçen aya göre düşüktür. Öte yandan insan ticareti mağdurlarının sayısı bu ay daha fazla sayıdadır. Afganistan uyrukluların düzensiz göçmenler içerisindeki oranı geçen aya kıyasla azalmıştır.

Geçici koruma altındaki Suriyelilerin toplam sayısında azalma eğilimi sürerken en yoğun Suriyeli nüfusu barındıran illerimiz İstanbul, Gaziantep ve Şanlıurfa’daki sayılar da genel düşüş eğilimini yansıtmaktadır. Benzer şekilde; cinsiyet ve yaş gruplarına göre değişime bakıldığında, düşüş eğilimleri devam etmektedir. Lakin, cinsiyet ve temel yaş gruplarının Suriyeli nüfusa oranları sabit kalmıştır. Sayılardaki en fazla düşüşün ihtiyar yani 65 yaş üstü nüfusta, ikinci olarak ise 0-4 yaş grubunda olduğu görülmektedir.