BBC Türkçe’nin 19 Haziran 2025 tarihli haberine göre, İsrail ile İran arasında 13 Haziran’da başlayan gerilim sonrasında, İran’dan Türkiye’ye doğru kitlesel bir göç dalgası yaşanıp yaşanmayacağı tartışılıyor. Sosyal medyada Suriye iç savaşı dönemindeki göçle benzerlik kurularak yeni bir “kitlesel göç” olasılığı dillendirilse de, şu ana dek bu yönde somut bir hareketlenme gözlenmedi.

Türkiye Göç İdaresi, BBC Türkçe’ye yaptığı açıklamada “İran’dan Türkiye’ye giriş sayılarında 13 Haziran öncesine göre herhangi bir artış olmadığını” bildirdi. Sınır kapılarında gözlenen hareketliliğin, hava sahasının kapanması nedeniyle Türkiye’den İran’a dönmeye çalışan İran vatandaşlarından kaynaklandığı anlaşılıyor. Esenler Otogarı’ndan Van’a hareket eden otobüslerdeki İranlı yolcular da bu tabloyu yansıtıyor.

İltica ve Göç Araştırmaları Merkezi (İGAM) Başkanı Metin Çorabatır, mevcut durumda İran’dan çıkış eğiliminin düşük olduğunu, aksine Türkiye’de bulunan İranlıların ülkelerine dönmeye çalıştığını belirtiyor. Ancak, gerilimin tam ölçekli bir savaşa dönüşmesi ya da İran içinde ağır baskı rejiminin başlaması durumunda kitlesel göç hareketlerinin yaşanabileceğini de vurguluyor. Çorabatır, İran İslam Devrimi döneminde 2 milyon kişinin Türkiye üzerinden Batı’ya geçtiğini hatırlatarak, böyle krizlerin göç hareketlerini tetikleyebileceğini ifade ediyor.

Galatasaray Üniversitesi’nden Prof. Dr. Didem Danış da İranlıların Türkiye’ye kısa süreli ve güvenlik amaçlı gelişlerinin mümkün olduğunu, fakat bunun “uzun süreli bir sığınma” eğilimine dönüşmesini beklemediğini söylüyor. Marmara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Fatih Aysan ise çatışmalar büyümediği sürece Suriye örneğindeki gibi bir göçün yaşanmayacağını belirtiyor.

Prof. Aysan ayrıca Türkiye’deki İranlı göçmenlerin sosyolojik yapısının Suriyeli ve Afganlardan farklı olduğunu, bu grubun daha eğitimli, kültürel olarak Türkiye’ye daha yakın ve Türkçe bilen bireylerden oluştuğunu ifade ediyor. İranlı göçmenlerin adaptasyonunun bu nedenle daha kolay olabileceğini belirten Aysan, büyük çaplı göçlerde bile bu faktörlerin entegrasyon süreçlerini etkileyebileceğini vurguluyor. Aynı zamanda İran’daki çatışma ortamının, ülkedeki Afgan ve Pakistanlı göçmenleri de Türkiye’ye yöneltebileceğine dikkat çekiyor.

Göç İdaresi verilerine göre 2025 yılı itibarıyla Türkiye’de ikamet iznine sahip 74.901 İran vatandaşı bulunuyor. Ayrıca bu yıl 3.168 düzensiz İranlı göçmen yakalandı. Türkiye, İranlılar için aynı zamanda bir turizm destinasyonu. 2025’in ilk dört ayında Türkiye’ye gelen turistler içinde İranlılar, Almanya ve Rusya’dan sonra üçüncü sırada yer aldı.

Öte yandan, sınır güvenliğine dair önlemler artırılmış durumda. Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler 18 Haziran’da Van sınırında incelemelerde bulunduğunu açıkladı. Türkiye’nin İran sınırında 295 kilometrelik duvarın 173 kilometresi tamamlanmış durumda.

Kaynak: BBC Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/articles/crmv2z847p4o