Editör: Dr. Muhammed Berdibek

Göç, yalnızca coğrafi bir hareketlilik değil, aynı zamanda kültürel, ekonomik ve politik dönüşümlerin de tetikleyicisidir. Göç eden topluluklar, gittikleri yerlere kendi kimliklerini, hafızalarını ve geleneklerini taşırken, aynı zamanda yeni kültürel etkileşime girerek yeni kimlikler inşa ederler. Göç bağlamında gelişen hibrit kültürlerin oluşumu, müzikal dönüşümleri de beraberinde getirir. Bu yönüyle müzik, göç ve diaspora topluluklarının aidiyet, hafıza, entegrasyon, kültürel mirasın korunması ve toplumsal direnişlerini şekillendiren en güçlü ifade araçlarından biridir.

Afrika diasporasının oluşturduğu blues ve jazz, Karayipler’deki göçmen işçilerin sesi haline gelen calypso, Cezayir diasporasıyla şekillenen rai, Latin Amerika diasporasının geliştirdiği tango ve cumbia, Yahudi topluluklarının geliştirdiği klezmer müziği, Endülüs Roman topluluklarının şekillendirdiği flamenko, siyahi ve göçmen gençlerin maruz kaldıkları ayrımcılığa karşı ses yükselttiği hip-hop gibi müzik akımları, hem anavatanla olan bağlarını sürdürme hem de yeni topluluklara uyum sağlama süreçlerinde kritik bir rol oynar.

Türkçe literatürde göç–müzik ilişkisi genellikle temsili ya da nostaljik düzeyde ele alınmakta; müziğin direniş biçimi, kültürel sermaye üretimi ya da kimlik inşasındaki rolü yeterince derinlemesine analiz edilmemektedir. Ayrıca diaspora müziklerinin tarihsel sürekliliği, kuşaklar arası aktarımı ve dijital platformlardaki yeniden inşa süreçleri üzerine yeterli akademik üretim bulunmamaktadır. Bu kitap, hem teorik bir çerçeve sunarak hem de çeşitli diaspora örnekleri üzerinden disiplinlerarası bir analiz geliştirerek Türkçe literatürdeki bu boşluğu doldurmayı hedeflemektedir.

Bu çalışma, göç, diaspora ve müzik arasındaki ilişkiyi disiplinlerarası bir bakış açısıyla ele alarak, müziğin toplumsal, politik ve kültürel etkilerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Müzikal mirasın korunması, yeni müzikal kimliklerin ortaya çıkışı, göçmen müzisyenlerin politik ve ekonomik mücadeleleri, müziğin toplumsal hareketlerdeki rolünün yanı sıra göçmen toplulukların kimlik inşası, entegrasyonu, politik direnişi ve kültürel hafızayı koruma süreçlerindeki rolü değerlendirilecektir.

Bu kitap, göç ve müzik ilişkisini çözümlemek için kültürel çalışmalar, diaspora kuramı, hafıza teorileri ve kimlik sosyolojisi gibi çeşitli kuramsal perspektiflerden beslenmektedir. Özellikle Stuart Hall’un kültürel kimlik kuramı, Paul Gilroy’un “The Black Atlantic” çerçevesi, Pierre Bourdieu’nün kültürel sermaye ve alan teorisi, Michel Foucault’nun söylem ve iktidar analizi, Arjun Appadurai’nin akışlar (scapes) kuramı gibi

çalışmaların yanısıra Robin Cohen, Gabriel Sheffer, James Clifford gibi yazarların değişen ve dönüşen diaspora tanımları ve politikaları, kitapta yer alacak metinlerin kuramsal arka planını oluşturacaktır. Ayrıca Jacques Attali’nin “müziğin politik ekonomisi” yaklaşımı ile Simon Frith’in popüler müzik teorileri de müzik ve direniş ilişkisini anlamada temel kaynaklar arasında yer alacaktır.

Bu hedef doğrultusunda, kitap akademisyenlerin, araştırmacıların ve lisansüstü öğrencilerin katkılarını beklemektedir. Kitap için aşağıdaki temalara katkıda bulunulması önerilmektedir, ancak konular bunlarla sınırlı değildir:

Temalar

• Müzik ve göç ilişkisi:
  • Tarihsel, teorik ve metodolojik yaklaşımlar
  • Göç, müzik, kültürel etkileşim
  • Göçmen müzisyenler ve diaspora müziğinin ekonomik, politik ve kültürel boyutları
  • Müziğin entegrasyon, aidiyet ve kültürel etkileşimdeki rolü
  • Anavatan ve diaspora ilişkileri bağlamında müziğin kullanımı
• Diaspora müzikleri ve kimlik inşası:
  • Blues, reggae, hip-hop, calypso, rai, klezmer, flamenko, fado, tango, cumbia gibi türlerin göç bağlamında dönüşümü
  • Müzikal hibritleşme: Göçle şekillenen yeni müzik türleri ve ses dünyaları
  • Türk Diasporasının müzikal hafızası
  • Göçmen ve mülteci toplulukların protesto ve ifade biçimi olarak hip-hop kültürü
  • Türk müziğinin diasporik dönüşümü
• Müzik, Devlet Politikaları, Toplumsal Hareketler ve Politik Direniş:
  • Göçmen karşıtı politikalara müzikal tepkiler
  • Müzik festivalleri, konserler ve sokak performansları üzerinden diaspora topluluklarının görünürlüğü
  • Diaspora müzisyenlerine yönelik sansür, ayrımcılık ve destek mekanizmaları
• Medya, Dijitalleşme ve Diaspora Müziği:
  • Göçmen müziğinin küreselleşmesi
  • Sosyal medya ve diaspora müziğinin yeni dinamikleri
• Göç, Hafıza ve Müzik:
  • Müzikal mirasın korunması ve aktarımı
  • Sürgün, zorunlu göç ve müziğin anlatısal boyutu
  • Ahıska Türkleri, Çerkezler, Kırım Tatarları, Bulgaristan Türkleri, Filistinliler vb. toplulukların müziği ve sürgün sonrası kimlik inşası

Gerekli Bilgiler
Özet: Bölümün kapsamını, amaçlarını ve araştırma metodolojisini içeren yaklaşık 500 kelimelik özet.
Kısa Özgeçmiş: 100-150 kelime

Önemli Tarihler

• Özet Gönderim Son Tarihi: 30 Eylül 2025
• Kabul Bildirimi: 31 Ekim 2025
• Tam Makale Gönderimi Son Tarih: 28 Şubat 2026 · İletişim: muhammed.berdibek@gocvakfi.org

 

Yayın Takvimi
Kitap, GAV Perspektif Yayınevi tarafından 2026 yılı güz döneminde Türkçe olarak yayımlanacaktır.