- Göç Araştırmaları Vakfı -
- 13 Kasım 2025
Polonya, Macaristan, Slovakya ve Çek Cumhuriyeti göç kotaları konusunda AB’ye meydan okuyacak. Sertlik yanlıları daha fazla göçmen almayacaklarını ya da göçmenleri reddettikleri için tazminat ödemeyeceklerini söylüyor. Bu aşamada bir uzlaşmaya varılması mümkün görünmüyor.
Polonya ve Macaristan’ın başını çektiği doğu Avrupa ülkeleri, sığınmacıların kotalara göre yeniden dağıtılmasını öngören plan konusunda AB’ye meydan okumaya hazır olduklarını açıkladı.
Avrupa Komisyonu salı günü, İtalya, İspanya ve Yunanistan gibi sıcak nokta ülkelerin yükünü hafifletmek için yeni bir dağıtım planı açıkladı. Bu, bazı orta ve doğu Avrupa ülkelerinin yardım sunması gerekeceği anlamına geliyor.
Polonya, Macaristan, Slovakya ve Çek Cumhuriyeti kota sistemine katılmayacaklarını ve Komisyon’a itiraz etmeye hazır olduklarını açıkladılar.
Göç ve İltica Paktı’na göre tüm AB ülkeleri, çoğunluğu güney Avrupa’da bulunan ve “göç baskısı altında” olduğu düşünülen ülkelerin yükünü hafifletmek için nüfusları ve toplam gayri safi yurt içi hasılaları (GSYİH) oranında katkıda bulunmak zorunda.
Bunu üç farklı şekilde yapmalarına izin veriliyor: Belirli sayıda sığınmacıyı kendi topraklarına yerleştirerek, yerleştirmeyi kabul etmedikleri kişi başına 20 bin euro ödeyerek ya da İtalya ve İspanya gibi “baskı altında” kabul edilen üye devletlerde operasyonel desteği finanse ederek. Kurallar uyarınca bu üçünün bir kombinasyonu da mümkün.
Toplam miktar ve yeniden yerleştirmelerin payı üye devletler tarafından yılbaşından önce kararlaştırılacak. Komisyon’un son derece gizli tutulan ve kamuoyuna açıklanması beklenmeyen bir önerisi temelinde 27 ülkenin bir “dayanışma havuzu” oluşturması gerekecek.
30 bin yeniden yerleştirme ve 600 milyon euroluk mali katkı, yasa tarafından belirlenen asgari tutar.
GÖÇMEN KOTASI SİSTEMİNE TEPKİ
Polonya, Macaristan, Slovakya ve Çek Cumhuriyeti, ister yer değiştirmeleri kabul ederek ister mali katkıda bulunarak olsun, katkıda bulunmak istemediklerini belirttiler.
Polonya Başbakanı Donald Tusk, Komisyon raporunun sunulmasından kısa bir süre sonra Twitter’da yazdı. “Polonya Göç Paktı kapsamında göçmen kabul etmeyecektir. Bunun için ödeme de yapmayacağız.” Muhafazakâr muhalefetin yoğun itirazlarına maruz kalan Tusk, göç konusunda sert bir tutum takınması için baskı altında.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban da sert bir tutum sergiledi: “Göç Paktı’nı uygulamayacağız. Göçmenleri kabul etmeyeceğiz ve onlar için tek bir forint bile ödemeyeceğiz”.
Macaristan’da nisan ayında yapılacak seçimlerde Orban göçü ana tema haline getirmeyi ve hükümetinin “sıfır göçmen” politikasını ana kampanya konusu olarak göstermeyi planlıyor.
Bu yılın başlarında Slovakya Başbakanı Robert Fico Brüksel’e benzer bir uyarı göndererek ülkesinin programa katılmayacağını ve dayanışma havuzuna da ödeme yapmayacağını savundu. Fico da göç konusunda sert bir tutum izliyor ve Orban’ın “sıfır göçmen” sloganıyla aynı çizgide yer alıyor.
Yeni Çek Başbakanı Andrej Babis henüz kabinesini belirlemedi ancak “ulusal güvenlik gerekçelerini” öne sürerek kota sistemini reddettiğini açıkladı.
ANO milletvekili Jaroslav Bzoch Euronews’e, “Partimiz, güvenliğimize doğrudan tehdit oluşturan göç anlaşmasına katılmamaktadır. Bunu reddediyoruz,” dedi.
AB ÜLKELERİ GÖÇ KOTA SİSTEMİNİ REDDEDEBİLİR Mİ?
Teorik olarak, tüm AB üye ülkeleri programa katılmalı ve en fazla sayıda varışla karşı karşıya kalan üye ülkelere mali veya operasyonel dayanışma sunmalıdır.
Yine de muafiyetler müzakere edilebilir.
Komisyon’un değerlendirmesine göre, Çek Cumhuriyeti ve Polonya da “önemli bir göç durumuyla karşı karşıya” olarak sınıflandırıldıkları için dayanışma havuzundan muafiyet talep edebilecek altı ülke arasında yer alıyor.
Euronews’e konuşan AB yetkilileri, Polonya’nın derhal muafiyet talebinde bulunacağını, Çek Cumhuriyeti’nin de kısa süre içinde muafiyet talebinde bulunacağını söyledi.
Herhangi bir muafiyetin AB bakanları tarafından nitelikli çoğunlukla onaylanması gerekiyor. Bu da toplam AB nüfusunun en az yüzde 65’ini temsil eden 27 üye ülkeden 15’inin bunu desteklemesi gerektiği anlamına geliyor.
Bir AB ülkesine muafiyet tanınması halinde, bu ülkenin yeniden yerleştirme ve mali katkı payı diğer ülkelere aktarılmayacak, bu da “göç baskısı altındaki” ülkelerin genel pakette daha az yardım alacağı anlamına geliyor.
Bu durum, 27 ülkenin devlet başkanları tarafından temsil edilen AB Konseyi’nin ciddi tepkisine yol açabilir.
“Dayanışma havuzunun” ne anlama geldiği ve kimlere muafiyet tanınacağı son derece hassas bir konu. Avrupalı yetkililer bir ülkeye muafiyet tanırken diğerini bundan mahrum bırakmanın zor olacağını kabul ediyor.
Euronews’e konuşan bir diplomat, “Göç anlaşmasının uygulanması çok zor olacak, üye ülkelerin çoğu kendi ülkelerinde karşılaşabilecekleri tepkiler nedeniyle yer değiştirmelerden kaçınmayı tercih edecektir,” dedi.
Macaristan ve Slovakya gibi “ciddi” göç baskısı altında olmadıkları için prensipte muafiyet talep etme hakkına sahip olmayan ülkeler, kriterleri görmezden gelebilir ve yine de yasaya itiraz edebilirler.
“Şurası açık ki, üye devletlerin çoğunluğu kendi paylarına düşen yeniden yerleştirmeleri reddederse, Komisyon hepsine ceza vermeyecektir. Bunun sahada uygulanması çok zor olacaktır” dedi. Komisyon başlangıçta teklif için 15 Ekim olarak belirlenen son tarihi kaçırarak konunun hassas ve değişken doğasının altını çizmişti.
Yılsonuna az bir zaman kala, konu muhtemelen 18-19 Aralık’ta yapılacak yılın son AB Zirvesi sırasında 27 lider tarafından tartışılacak.
Kaynak: Euronews