Almanya’nın merkez bankası Deutsche Bundesbank’ın geçtiğimiz mart ayında yayınladığı ödemeler dengesi istatistikleri göçmenler tarafından yurt dışına önceki yıllara kıyasla daha fazla havale gönderildiğini gösterirken sığınmacılara yönelik hayata geçirilen ödeme kartının (Alm. “Bezahlkarte”) gerçekte ne kadar etkili olup olmadığını sorgulatıyor. Son dönemde ülke genelinde yaygınlaştırılan, ülkedeki sığınmacılara yönelik ödeme kartı uygulaması lehine öne sürülen argümanlardan biri, yurt dışına yapılan para havalalerinin sınırlandırılmasıydı.

Yaklaşık bir yıl önce Bavyera eyaleti, sığınmacılar ve süreli oturum izine sahip olanlara yönelik ödeme kartını uygulamaya koyan ilk eyalet olmuş ve Almanya’daki diğer 15 eyaletin neredeyse tamamı benzer sistemleri uygulama kararı almıştı. Ödeme kartı, Sığınmacılara Yardım Yasası (Alm. “Asylbewerberleistungsgesetz. AsylbLG”) kapsamında nakdi, ayni yardım veya kupon şeklinde sağlanan yardımların yalnızca belirli harcamalar için kullanılmasına olanak tanıyan ön ödemeli bir alış veriş aracı. Fakat bu kart, klasik banka kartı veya kredi kartıyla aynı şekilde çalışmıyor: Kart sahipleri bir banka hesabına sahip olmadan, belirli limitler dahilinde nakit çekebiliyor veya yalnızca yerel mağazalarda alışveriş yapabiliyor. Yeni sistemin uygulamaya geçirilmesinin ana argümanlarından biri, nakdi yardımların ülkede kalması ve sığınmacıların köken ülkelerine, örneğin köken ülkedeki ailelerine yardım amaçlı göndermelerini zorlaştırmaktı.

2024’te Yurt Dışına Aktarılan İşçi Dövizi: 7,7 Milyar Avro

Ancak Bundesbank’ın güncel verileri evdeki hesabın çarşıya uymadığını, “Bezahlkarte” sistemine rağmen köken ülkelere yapılan havalelerin (İng. “Remittances”) artmaya devam ettiğini gösteriyor. Fakat bu havaleler gündemdeki tartışmaların aksine önceki yıllarda da olduğu gibi işçi dövizlerinin sadece küçük bir bölümünü oluşturmakta. Uzmanlara göre, işçi dövizlerinin büyük çoğunluğu Almanya’da iş bulan göçmenler ya da mülteciler tarafından gönderiliyor.

Bundesbank’ın tahminlerine göre 2024 yılında toplam yaklaşık 7,7 milyar avro işçi dövizleri olarak yurt dışına aktarıldı. Bu rakam bir önceki yıla kıyasla yaklaşık yüzde 14’lük bir artış anlamına geliyor. Havalelerin büyük çoğunluğu (yaklaşık 5,5 milyar) kişilerin Avrupa’daki akrabalarına, özellikle Türkiye, Polonya, İtalya ve Romanya’ya gittiği ifade ediliyor. Geçmişte Almanya’ya iş gücünün çoğu bu ülkelerden geldiği için bu durum -uzmanlara göre- aslında pek de şaşırtıcı değil.

Uzmanlar, Hindistan (2022’ye kıyasla yüzde 25’lik artış), Ukrayna (yüzde 23’lük artış) ve Afganistan’a (yüzde 14’lük artış) yapılan havalelerin son iki yılda özellikle keskin bir artış gösterdiğine işaret ederken toplamda yaklaşık 1,2 milyar avroyu (yani havale edilen paranın yüzde 15’i) Almanya’da bulunan çok sayıda sığınmacının köken ülkelerine (Ukrayna, Suriye, Irak, Afganistan) aktardığını bildiriyor. Uzmanlar, gündemdeki tartışmaların aksine, bu paranın sadece küçük bir kısmının sığınmacılara devlet tarafından temin edilen yardımlardan geldiğinin muhtemel olduğunu ifade ediyor.

2024 yılında Alman Ekonomik Araştırmalar Enstitüsünün (Alm. “Deutsche Institut für Wirtschaftsforschung, DIW”) yaptığı bir araştırmaya göre göçmenlerin yüzde 12’si yurt dışına para transfer ederken, mülteciler arasında bu oran yüzde 7 seviyesindeydi. Hâlihazırda iltica sebebiyle Almanya’ya gelenlerin sadece yüzde 14’ü devlet kurumlarından yardım almakta. Dolayısıyla söz konusu para transferlerinin zaten iş bulmuş mültecile tarafından yapılmış olduğu ihtimali öne çıkıyor.

Prof. Matthias Lücke: “İşçi Dövizleri Daha Az Göçe de Yol Açabilir”

Verileri değerlendiren Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsünden (IfW Kiel) Ekonomist Prof. Matthias Lücke, “Bundesbank’ın yeni tahminleri işçi dövizlerinin daha da artacağını gösteriyor. Sadece 2023’te kısa bir düşüş yaşanmıştı. Bundesbank’ın o zamanki tahminlerinin neden daha düşük olduğu konusunda sadece spekülasyonda bulunabiliriz. Birçok küçük transfer bu tahminlere dahil bile edilmiyor.” değerlendirmesini yaptı.

Lücke, ödeme kartı sisteminin kimseyi “evine” para göndermesini engellemeyeceğini belirtti: “Yurt dışına para gönderenlerin burada çalışan ve para kazanan göçmenler olması daha muhtemel. Elbette kazandıkları paralarını havale etmeye devam edebilirler. Aylık 440 avro sosyal yardımla, ay sonunda elinizde fazla bir şey kalmayacaktır.”

İşçi dövizlerinin sonuçları üzerine kapsamlı araştırmalar olduğuna işaret eden Lücke, gelen göçmen sayısına da etki edebileceğini vurguladı: “İşçi dövizleri çoğunlukla olumlu sonuçlar doğuruyor. Köken ülkelerdeki yoksulluk dövizlerle azaltıyor ve oradaki yerel ekonomiye de yardımcı olabiliyor. Hane halkı bu paraları çocukları için okul yeri, ilaç ya da ev onarımı gibi acil ihtiyaçları karşılamak için kullanabilir. Bu şekilde, işçi dövizleri daha az göçe de yol açabilir.”

Yurt Dışına Yapılan Havalelerle İlgili Veriler Nasıl Ortaya Çıkıyor?

Bireysel para transferlerinin büyük kısmı, Bundesbank tarafından ödemeler dengesinin bir parçası olarak hesaplanıyor. Bundesbank sadece 12,500 avronun üzerindeki bireysel para transferlerini kayda almakta. Bundesbank bu kategorideki tahminlerini iki aşamada yapmakta: Bundesbank, bankalardan ve kredi kuruluşlarından varsayılan özel transferler hakkında aylık gönüllülük esasına dayalı olarak raporlar temin ediyor (bireysel değerler değil, toplu değerler).

İkinci aşamada, bu raporları bir “makuliyet kontrolüne” tabi tutuyor. Bundesbank, ilgili ülkedeki yabancı çalışanların güncel rakamlarına dayanarak, havalelerin içinde yer alması gereken bir “makuliyet aralığı” belirler. Sapmalar olması durumunda -ya da bir ülkeye yapılan işçi dövizleri hakkında çok az veri mevcutsa- çalışır durumdaki yabancı ülke vatandaşlarının sayısı hesaplamada baz alınıyor. Özellikle Suriye gibi işleyen bir bankacılık sisteminin bulunmadığı ülkeler için tahminlerin öncelikle Almanya’daki Suriyeli çalışanlara dayanılarak hesaplanmış olabileceği ifade ediliyor.

Kaynak: Perspektif EU

Haber Linki: https://perspektif.eu/2025/04/22/almanyada-multeci-yardimlari-kisitlandi-ancak-para-transferleri-durmadi/