Almanya’nın Brandenburg Eyaleti’nin en doğusu. Berlin’in kuzeyindeki Eberswalde şehri. 14 Eylül Cumartesi gecesi, saat 23:00 sularında, Friedrich-Ebert Caddesi’ndeki dört katlı bir apartmanın giriş katında çıkan yangında Emine Çoban ve 5 yaşındaki evladı Umut Can Çoban hayatını kaybetti. Olay yerinden görüntüler korkunçtu. Yangını gösteren bir videoda gece vakti, alevler içerisinde kalan binadan bir kadının çığlık sesleri duyulurken, etrafta henüz itfaiyenin bulunmadığı görülüyordu. Bir Türk’e ait olduğu belirtilen binada Türk, Ukraynalı ve Azeri aileler oturuyordu.

Eşi ve oğlunu bu yangında kaybeden Eyüp Çoban, olayın ardından yaptığı açıklamada yangının giriş katta bulunan ve tadilatta olan berber dükkanındaki bir tesisat sorunu yüzünden çıkıp çıkmadığının araştırılmasını istedi. Binanın giriş katında bir dönerci ile berber dükkanı bulunuyordu. Yangın berber dükkanında çıkmıştı.

Bundan birkaç gün sonra yangına dair soruşturmayı yürüten Frankfurt Savcılığı, yangının kundaklama sonucu çıktığını açıkladı. Savcılık Sözcüsü Ingo Kechichian, “Yangının teknik bir arızadan değil, kasıtlı bir davranıştan kaynaklandığı düşünüyoruz.” açıklamasında bulundu. Savcılık kundaklamayı ilan ettiğinde henüz Emine Çoban ve Umut Can’ın adli tıptaki işlemleri tamamlanmamıştı. Yangında dördü ağır olmak üzere altı kişi yaralanmıştı.

Eberswalde’de 34 Yıl Önce Gerçekleşen Irkçı Cinayet

Bu yangının başta Türk topluluğu olmak üzere Almanya’nın genelinde uyandırdığı hisleri anlamak için ülkenin geçmişindeki aşırı sağcı cinayetleri yeniden hatırlamak oldukça önemli.

Eberswalde, Doğu ve Batı Almanya’nın yeniden birleşmesinin ardından ülkedeki ilk aşırı sağcı cinayetlerden birinin gerçekleştiği şehir. 28 yaşındaki Amadeu Antonio, siyahi olduğu gerekçesiyle bu şehirde öldürüldü. Angola’da doğan Antonio, 1987 yılında Angola’dan 103 kişiyle birlikte Doğu Almanya’ya sözleşmeli işçi olarak gelmiş ve bir mezbahanede çalışmaya başlamıştı.

1989’da gerçekleşen yeniden birleşmenin ardından Almanya’nın doğusu başta olmak üzere tüm ülke, aşırı sağcı şiddet pogromlarına sahne oldu. 1990 yılının sonuna gelindiğinde Eberswalde’deki dazlaklar, sokakta gördükleri “zencileri tokatlamak” için gizli buluşmalar düzenliyorlardı. Bu buluşmaların neticesinde Antonio, Mozambik’ten gelen iki başka siyahi ile birlikte sokak ortasında Neonaziler tarafından korkunç bir şiddete maruz kaldı. Diğer iki kişi bıçak yaralarıyla canlarını kurtarabilirken Antonio, başına aldığı ağır darbeler sonucu 11 gün boyunca kaldığı komadan çıkamayarak hayatını kaybetti.

Antonio’nun vahşice öldürülmesinden 33 sene sonra, Eberswalde’nin de yer aldığı Brandenburg Eyaleti açısından aşırı sağ, hâlâ “en büyük tehlike” olarak anılmaya devam etti. Eyaletin İçişleri Bakanı Michael Stübgen, 2023 yılının nisan ayında yaptığı açıklamada şiddet yanlısı aşırı sağcıların sayısının arttığını belirterek eyaletteki Neonazi tehlikesine dikkat çekmişti.

Kaynak: perspektif.eu (https://perspektif.eu/2024/09/18/eberswaldede-turklere-yonelik-kundaklama-30-yillik-irkci-hayalet-yeniden-mi-diriliyor/)