Türkiye’deki uluslararası göçle ilişkili kasım ayı boyunca gerçekleşen değişimleri incelemek için; Göç İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından kasım ayına dair son verinin yayımlandığı 28 Kasım 2024 tarihli göç istatistikleri ekim ayının son verisinin yayımlandığı 31 Ekim 2024 tarihli istatistiklerle karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Bu ay sonu; öğrenci ikamet izinlerine ve geçici koruma altındaki Suriyelilerin yaş ve cinsiyet dağılımlarına dair geçen ay paylaşılmayan verilerin istatistikler arasında yeniden yer aldığı görülmüştür. Ancak bu veriler geçen ay ile karşılaştırmalı olarak sunulamayacağı için, betimsel şekilde ifade edilecektir. Kasım ayına dair göç trendlerinin incelendiği bu yazıda istatistiklerde göze çarpan değişikliklerden bazılarına değinilecektir.

İkamet İzinleri

Ekim ayı sonunda 1 milyon 32 bin 379 olan ikamet izinli yabancı uyruklu sayısı yaklaşık yüzde 0,08 (843 kişi) azalarak kasım ayı sonunda 1 milyon 31 bin 536 olmuştur. Kısa dönem ikamet izinlerinin sayısı ise yaklaşık yüzde 2,7’lik bir düşüşle 495 bin 177 olmuştur. Kasım ayı sonu itibariyle öğrenci ikamet izniyle ülkemizde bulunan yabancıların sayısı 160 bin 983 iken aile ikamet izinli olanların sayısı 137 bin 673’tür. Aile ikameti sahibi yabancılar arasında sayıca en fazla olanlar Rusya, Özbekistan ve Azerbaycan uyruklulardır. Temmuz ayından beri ikinci sırada olan Azerbaycan uyruklular ile üçüncü sırada olan Özbekistanlılar sıralamada yer değiştirmiştir. Haziran ayında ise Azerbeycanlılar bu grup içerisinde ilk sıradaydı.

Yabancıların en çok ikamet ettiği illerden olan İstanbul’da yabancı ikameti yüzde 0,9 artarak 504 bin 903; Antalya’da yüzde 10’luk bir düşüşle 104 bin 294 ve Ankara’da 0,2’lik bir azalma ile 67 bin 833 olmuştur.

Düzensiz Göç

Kasım ayında 14 bin 15 düzensiz göçmen (mükerrerler dahil değil) tespit edilmiştir. Yıl boyunca tespit edilen göçmenlerin çoğunluğunu 58 bin 105 kişiyle Afganistan , 47 bin 727 kişiyle Suriye ve 11 bin 921 kişiyle Türkmenistan uyruklular oluşturuyor. Ay içerisinde bin 135 göçmen kaçakçılığı vakası daha tespit edilmiş, bu yılki toplam vaka sayısı 11 bin 694 olmuştur.

Geçici Koruma

Kasım ayı boyunca Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyeli sayısı 147 bin 808 kişi azalarak 2 milyon 938 bin 261 olmuş, bu sayı 2016 yılından beri ilk defa 3 milyonun altına düşmüştür. Bu, yaklaşık yüzde 4,8’lik bir azalma olduğu anlamına gelmektedir yahut bu oran geçen ayın oranından 30 kat fazladır. Sırasıyla en çok Suriyelinin bulunduğu illerden olan İstanbul’da yüzde 3,1; Gaziantep’te yüzde 3,8 ve Şanlıurfa’da yüzde 9,8 oranla Suriyelilerin sayısında düşüş gözlenmiştir. Suriyeli sayısının en fazla olduğu iller arasında üçüncü sırada olmasına rağmen en büyük değişim Şanlıurfa’da olmuştur, zira bu değişim 26 bin 638 kişilik bir azalmayı ifade etmektedir. Bu ay geçici koruma statüsündeki 417 Suriyeli üçüncü ülkelere yerleştirilmiştir.

Kasım ayı sonu itibariyle geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin 1 milyon 421 bin 843’ünün (%48,4) cinsiyeti kadınken, 1 milyon 516 bin 418’inin (%51,6) erkektir. 1 milyon 509 bin 668’inin (%51,3) ise yaşı 18 veya altındadır.

İnsan Ticareti

Bu ay 4 insan ticareti mağduru daha kayda geçmiş, yıllık insan ticareti mağduru sayısı 148’e ulaşmıştır.

Sonuç

Kasım ayına dair Türkiye’deki göç hareketleri incelendiğinde, İstanbul’daki ikamet izinli yabancıların sayısında artış olurken Antalya ve Ankara’da düşüş gözlenmiştir; toplam ikamet sayılarında ise genel olarak bir azalma olmuştur. Lakin azalma miktarı geçen aylarda görülen azalmadan oldukça düşüktür. En çok aile ikamet izni alanlar arasında Özbekistanlılar ikinci sırayı almıştır.

Bu ay içerisinde tespit edilen düzensiz göçmenlerin sayısı geçen ayınkinden az olmakla birlikte, bunun dikkate alınan verilerin tarihleri arasındaki gün sayısıyla ilişkili olabilececeği de göz önünde bulundurulmalıdır. Düzensiz göçmenlerin en büyük çoğunluğu Afganistan uyruklu iken diğer çoğunluk grupları Suriye ve Türkmenistan uyruklular oluşturmuştur. Binin üzerinde yeni göçmen kaçakçılığı vakası tespit edilmiştir.

Geçici koruma altındaki Suriyelilerin sayısında önemli oranda bir azalma olduğu görülmüş, sayıları 8 yılda ilk kez 3 milyonun altına düşmüştür. Bu azalmada üçüncü ülkelere yerleştirilen Suriyelilerin payı ise oldukça düşüktür. Suriyelilerin geçen ay paylaşılmayan cinsiyet ve yaş verileri bu ay yayımlanmış, verilerde ülkemizdeki Suriyelilerin yarısından fazlasının erkek veya çocuk yaşta olduğu görülmüştür.