DİLAY SULAR

Giriş

Eylül ayı içerisinde Türkiye’deki göçe dair değişimleri incelemek için; Göç İdaresi Başkanlığı tarafından ağustos ayına ait son verinin yayımlandığı 29 Ağustos 2024 ile eylül ayının son verisinin yayımlandığı 26 Eylül 2024  tarihli göç istatistikleri göz önünde bulundurulmuştur. Bu analize dahil edilen veriler ise yabancılara verilen ikamet izinlerinin türlerine, uyruğa ve şehre göre sayıları, geçici koruma altındaki Suriyelilerin demografisine ait rakamlar, düzensiz göç ve göçmen kaçakçılığı ile ilişkili verilerdir.

İkamet İzinleri

Ağustos ayı sonunda yani eylül başında 1 milyon 98 bin 174 olan ikamet izinli yabancı uyruklu sayısı yaklaşık yüzde 2,6 azalarak eylül ayı sonunda 1 milyon 69 bin 752 olmuştur. Kısa dönem ikametli yabancıların sayısı 559 bin 950’den 541 bin 80’e yüzde 3; öğrenci ikametli yabancı sayısı ise 168 bin 177’den geçen aydan dikkat çekici şekilde fazla bir oranla yüzde 7,5  azalarak 155.548’e  düşmüştür. Aile ikamet izinlerinin sayısı ise yüzde 1 artarak 135 bin 199 olmuştur. Bu ay da İstanbul, Antalya ve Ankara en çok ikamet izinli yabancının bulunduğu iller; Tunceli, Muş ve Bitlis ise en az yabancının ikamet kaydı olan iller olarak kalmıştır. En çok yabancı ikameti olan illerdeki yabancı sayılarındaki azalma eğilimi eylül ayında da gözlenmiştir.

Düzensiz Göç

Eylül ayında  tespit edilen düzensiz göçmen sayısı mükerrerden arındırılmış haliyle 15 bin 794’tür. Düzensiz göçmenlerin çoğunluğu Afganistan, Suriye ve Türkmenistan uyruklu kişilerdir. Ağustos ayında 1100 göçmen kaçakçılığı vakası daha tespit edilmiş, bu yılki toplam vaka sayısı 9 bin 161 olmuştur. 

Geçici Koruma

Eylül ayı sonu itibarıyla Türkiye’de geçici koruma altında 3 milyon 90 bin 975 Suriyeli bulunmaktadır. Bu, sayılarda geçen aya göre binde 1,6’lık bir azalma olduğunu göstermektedir. İstanbul, Gaziantep ve Şanlıurfa en çok sayıda Suriyelinin yaşadığı iller; Hakkâri, Tunceli ve Bitlis ise en az sayıda Suriyelinin yaşadığı iller olmayı sürdürmüştür. Geçici koruma altındaki Suriyelilerin 1 milyon 485 bin 307 yani yüzde 48’i kadındır; ayın başından sonuna kadınların sayısı yaklaşık binde 1,6’lık azalma göstermiştir. Yüzde 52’lik Suriyeli erkek nüfusu ise bu ay yaklaşık binde 2 azalarak 1 milyon 605 bin 668 olmuştur.

Ülkemizdeki Suriyelilerin 1 milyon 560 bin 873’ü yani yarısı 18 yaş ve altındaki çocuklardan oluşmaktadır. Bu çocukların 5-18 yaş grubunda olanlarının sayısında düzenli düşüşler gözlenirken, 0-4 yaş arası çocukların sayısı eylül ayında yüzde 1 artmıştır.

Eylül ayında geçici koruma altındaki Suriyelilerin 672’si daha üçüncü ülkelere yerleştirilmiştir.

İnsan Ticareti

Bu ay 19 insan ticareti mağduru daha kayda geçmiş, yıllık insan ticareti mağduru sayısı 136’ya ulaşmıştır.

Sonuç

Eylül ayına dair Türkiye’deki göç hareketleri incelendiğinde, hem ikamet izinleri hem de geçici koruma altındaki Suriyeli nüfusunda genel bir azalma olduğu görülmüştür. İkamet izinli yabancıların sayısındaki düşüş, özellikle öğrenci ikamet izinlerinde dikkat çekici bir oranda gerçekleşmiştir. Düzensiz göç ve göçmen kaçakçılığıyla ilgili vakalarda da önemli sayılar kaydedilmiştir. Geçici koruma altındaki Suriyelilerin demografik yapısında çocuk nüfusun ağırlıkta olduğu, ancak bazı yaş gruplarında düşüşlerin gözlemlendiği tespit edilmiştir. İnsan ticareti mağduru sayısındaki artış da insan kaçakçılığı ve düzensiz göçün bir yansıması olarak ele alınabilir.